Dünyada ilk yangınlar ne zaman yaşandı?
Dünya, şimdiye kadar ateş ve yangının ortaya çıktığını bildiğimiz tek gezegen. Güneş Sistemi’nin en sıcak gezegeni Venüs’ün yüzeyinde sıcak magmayı dışarı iten volkanlar bulunsa da orada hiçbir zaman alev olmadı. Ne Merkür’de, ne Jüpiter’de, ne de bizim yıldızımızı çevreleyen herhangi bir gezegende ya da başka bir yıldızda alev veya yangın çıktığını görmedik.
GEREKLİ ŞARTLARIN OLUŞMASI İÇİN MİLYARLARCA YIL GEÇTİ
İlginç bir şekilde, Dünya tarihinin milyarlarca yıllık büyük bir kısmında da herhangi bir ateş belirtisi görülmedi.
Chip’in aktardığına göre gerekli ateş koşullarının oluşması için milyarlarca yıl geçmesi gerekti. Hatta gezegende yaşayan ilk canlılar, hayal edilemeyecek kadar uzun süre ateşsiz bir dünyada yaşadı. Volkanlar muhtemelen Io’da oluşanlar gibi “ateş çeşmeleri” üretse de (ve gazlı bir yanardağ patlamasından kaynaklanan daha anlık alevler olabilir), bu, gerçek bir ateşten ziyade magmanın yukarıya doğru zorlanması ve bir havalandırma deliğinden püskürtülmesiydi.
Yaklaşık 2,4 milyar yıl önce, Dünya’nın atmosferi muhtemelen gezegende ortaya çıkan bakteriyel yaşamın sonucu olarak kalın bir metan bulutundan oluşuyordu. Daha sonra, antik siyanobakterilerin güneş ışığından enerji üretmeye başladığı ve atmosfere oksijen saldığı Büyük Oksidasyon Olayı gerçekleşti. Burada moleküler oksijen ilk kez atmosferde birikmeye başladı, ancak yine de yanmanın gerçekleşmesi için yeterli konsantrasyonda değildi.
Bazen Oksijen Felaketi olarak da bilinen Büyük Oksidasyon Olayı, bu oksijenin metandan oluşan atmosferi dengesizleştirmesi, temizlemesi ve sera etkisini çökertmesi nedeniyle muhtemelen Dünya’yı bir derin donma dönemine sürükledi.
Dünya, ateşsiz olmasının yanı sıra gerçekten soğuk bir hale geldi.
Ateşe ilişkin elimizdeki ilk fosil kaydı milyarlarca yıl sonraki Orta Ordovisiyen dönemine ait. Ateşin ortaya çıkması için önemli bir nokta bulunuyor. Yüzde 13’ün altında bir oksijen oranı varsa bitki maddeleri yanmayacaktır. Yüzde 35’in üzerinde bir orana ulaştığımızda da o kadar iyi yanacaktır ki, ormanlar büyüyüp varlığını sürdüremeyecektir.
470 milyon yıl önceki Ordovisiyen döneminde, ilk kara bitkileri (yosunlar ve ciğerotları) daha fazla oksijen ürettiler ve sonunda kendilerini ateşe vermeye yetecek oksijen yoğunluğuna ulaştırdılar.
Sonunda, Dünya’da ateşin ilk fosil kanıtlarına, yaklaşık 420 milyon yıl öncesine ait olan kayalarda bulunan kömür ile ulaşıyoruz. Ancak o sıralarda oksijen seviyeleri hala çılgınca dalgalandığı için, ilk büyük yangınlar yaklaşık 383 milyon yıl öncesine kadar gerçekleşmemişti. Ve o zamandan beri yangınlar başımıza bela oluyor.
